ಲಂಕೇಶ್ – ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ
ಪುಸ್ತಕ ವಿಮರ್ಶೆ
ವ್ಯಕ್ತಿ ಮೂಲತಃ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕನಾದ ಅವನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಸಹ radical ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿ ಸ್ಪಂದಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.ಸಮಾಜದ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯೊಡನೆ ಬೆರೆತು ಸಂಕೀರ್ಣ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.
ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸುವಾಗ ತಕ್ಷಣ ಯಾವ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬರುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಆತ ಬುದ್ದಿವಂತನಾಗಿದ್ದರೆ suggestive ಆಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿ suggestive ಆಗಿ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಮಾಧ್ಯಮದಿಂದ ಜನರನ್ನು ಯೋಚನೆಗೆ ತೊಡಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ರೀತಿ ಲಂಕೇಶರು ತಮ್ಮ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾ ಬಂದು ಈಗ ಒಂದು ವಿಶಾಲ canvas ಉಳ್ಳ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೇವಲ ‘ವಿದ್ಯಾವಂತ’ ರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ತಲುಪುವ ಮಾಧ್ಯಮ. ಆದರೆ ಸಿನಿಮಾ ಶ್ರಾವಣ – ದೃಶ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ‘ವಿದ್ಯಾವಂತ’ ಅವಿದ್ಯಾವಂತರವರೆಗೂ ತಲುಪುವ ಮಾಧ್ಯಮ. ಈ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಾಗ ಸಿನಿಮಾ ಲಿಪಿಕಾರ ಆತನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯ , ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವನ ಸೋಲು ಗೆಲುವು ನಿಂತಿರುವುದು.
ಶ್ರವಣ ದೃಶ್ಯ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ತೆರೆಯ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಮೂಡಿಸುವುದು(visualization) ಎಂಬುದು. ಈ ಶಕ್ತಿ ಲಂಕೇಶರಿಗೆ ಮೂಲತಹವಾಗಿ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರ ‘ಪಲ್ಲವಿ’ ಮತ್ತು ‘ಅನುರೂಪ’ಗಳನ್ನೂ ನೋಡಿದಾಗ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ‘ಅನುರೂಪ’ದ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲರು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಶಿಸ್ತು (strict) ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಎಷ್ಟು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿವರಗಳನ್ನು ಇದ ಸುತ್ತ ನೇಯ್ದಿದ್ದಾರೆ ! ಉಪಾಧ್ಯಾಯರು ಪಾಠ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲರು ಕದ್ದು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು, ಹುಡುಗರು ಕಾಲೇಜು ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚೆ ಹುಯ್ದದ್ದಕ್ಕೆ , ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೊತ್ತಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದಕ್ಕೆ, ಹುಡುಗಿಯೊಡನೆ ಓಡಾಡುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆಲ್ಲ fine ಹಾಕುವುದು. ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕುರಿಯಂತೆ ಬೆಳೆಸುವುದನ್ನು ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ಬರೀ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಸಬಿಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಲಂಕೇಶರು ಪಟ್ಟಿರುವ ಶ್ರಮ ಅಗಾಧವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದದ್ದು . ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾದುದು. ನೂರು ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಒಂದೇ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತೋರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ನಿಸ್ಸತ್ವವಾಗಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಅದೇ ಸಿನಿಮಾ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಫಳಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಾಧಿಸುವುದೂ ಎಷ್ಟು ಕಷ್ಟ ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಲಂಕೇಶರ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾದ (visualiztion), ಈ ರೀತಿಯ visualization ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ‘ಕಾಲೇಜುರಂಗ’ದಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಸ್ತು (suble theme) ಹೇಗೆ ನಿಸಿಮಾ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಜೀವವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಸಿನಿಮಾಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಬರೆದ ಕಥೆಗಳು ಯಾವುವು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸಂಸ್ಕಾರ , ವಂಶವೃಕ್ಷ , ಕಾಡು ಮುಂತಾದ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಸಿನೆಮಾಗಳಾದಾಗ ಹೊರಬಿದ್ದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಆದರೆ ಲಂಕೇಶರು ಸಿನೆಮಾಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದು ಅದರಲ್ಲೇ ಬಹುಪಾಲು ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿರುವ್ದು ಶ್ಲಾಘನೀಯ ಮತ್ತು ಆವರೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ಅವರು ಈಗ ಸಿನೆಮಾ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ಬರೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಅವರ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿಕಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸತ್ತ ಹಾವುಗಳನ್ನು ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೊಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಪಡುವ ‘ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ’ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಕುಣಿಯುವ ಜನರಿಗೆ ‘ಅನುರೂಪ’ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಸವಾಲನ್ನು ಎಸೆಯುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಈ ಜನರು ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವ ರೀತಿಯ ‘ಸಿನಿಮೀಯಾ’ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೋ ಕಾದು ನೋಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಲಂಕೇಶರು ‘ಪಲ್ಲವಿ’ಯಾ ನಾಯಕಿ ಹತ್ತಿರ ‘ಈ ಕಥೆ ನನ್ನದು ಆಗಿರಬಹುದು , ನಿಮ್ಮದು ಆಗಿರಬಹುದು (ನಿಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ನೀವು ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಪ್ರೀತಿಸಿರಬಹುದು . ಆದರೆ ನಾನೇನೂ ಹೇಮಮಾಲಿನಿ ಅಲ್ಲ, ಮಾಲ ಸಿಂಹ ಅಲ್ಲ, ನಾನು ಪ್ರೀತಿಸುವವನು ಧರ್ಮೇಂದ್ರ ಅಲ, ರಾಜೇಶ್ ಖನ್ನ ಅಲ್ಲ, ಆದರೂ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಪ್ರೀತಿಸುವುದು ತಪ್ಪೇ .” )ಎಂದು ಹೇಳಿಸಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಒಳಗು(involve) ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅಷ್ಟೇ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿನೆಮಾದ ಅಂತರ ಧ್ವನಿ ಬಹುತೇಕ ನೋಡುಗರನ್ನು ಒಳಗು ಮಾಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ರೀತಿ ಮಾಡಿಸದೆ thesis ನಲ್ಲೆ anti-thesis ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ‘ಪಲ್ಲವಿ’ಯಾ ಪರಿಮಿತಿ ಕೂಡ. ಆದರೆ ‘ಅನುರೂಪ’ದಲ್ಲಿ ಮಾವೋ ಮೂಲಕ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸಂ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಸಿ ಅದು ಈ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಸಾದ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮೊದಲಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಿ ಕೊನೆಗೆ ನಾಯಕ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಹೋರಾಡಲಾರದ ಮುಳುಗುತ್ತಿರುವ ಸೂರ್ಯದೊಡನೆ ಮುಳುಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸಿದಾಗ ಇದೆ anti-thesis ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದೂ ಅಥವಾ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ಇನ್ನೂ ಈ ಯಾವ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೂ ಸ್ಪಂದಿಸಲು ಹದವಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ಮೇಲು ನೋಟಕ್ಕೆ ಅನ್ನಿಸಿದರು ಅದು ಅ ರೀತಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಈಗಿನ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಶಂಕರನಂಥ ಯುವಕರು ಪಡುತ್ತಿರುವ ಪರಿಭ್ರಮಣೆಯೇ ಒಂದು ಸೀಮಿತ ಆಗಿರುವಾಗ ಮತ್ತು ಶಂಕರನೇ ತಯಾರು ಮಾಡಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಅವನ ಮೇಲೆ ಎರಗಿಬಿದ್ದಾಗ ತನ್ನತಹ ಅಂದರೆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತೋರಿಸುವ ಅನೇಕ ಯುವಕರನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿದ್ದಾನಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಂಕರನ ಸೋಲು ಲಂಕೇಶರ ಸೋಲು ಲಂಕೇಶರ ಜಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಲಂಕೇಶರು ಅನುರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಲ್ಲವಿಗಿಂತ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.
ಬರೇ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಒತ್ತುಕೊಟ್ಟು ನಟರ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ತುಂಬಿ ಹೇಳಬೇಕಾದ ವಿಷಯವನ್ನು ನಿಸ್ಸತ್ವಗೊಳಿಸುವ ನಿಜ ಜೀವನದಿಂದ ಬೇರೆಯೇ 
ಆದ ಜಗತ್ತನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಕಮರ್ಷಿಯಲ್ ಚಿತ್ರಗಳು ಅದರಿಂದ ಹೊರಬಿದ್ದು, ಮೂಕರೇ ಏನೋ ಎನ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸಿನಿಮಾಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸ ಹೊರಟವರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಲಂಕೇಶ್ ಅನುರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೈಕೊಟ್ಟು ಮೊನಚಾದ ಮಾತುಗಳಿಂದಲೂ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸಿನೆಮಾದವರ ಕಲಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನೂ (aristic expression) ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವದು ಕಾಣದ ಸಿನೆಮಾದ ವಿಪರ್ಯಾಸ(extremities)ದ ಕಂದರವನ್ನು ಬಂಧಿಸುವ ಸೇತುವೆಯಾಗಿದೆ. ಅಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಈ ರೀತಿ compromise ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಯಾರುಮಾಡಿದ ಸಿನೆಮಾಗಳಿಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಯ್ಯನವರ ‘ಭೂತಯ್ಯನ ಮಗ ಅಯ್ಯು’ ಇದು ಎಲ್ಲಾ ವರ್ಗಗಳಿಗೂ ಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ರೀತಿಯ compromisationನ ಭರದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಏನು ಹೇಳುಬೇಕೆಂದಿರುವರೋ ಅದನ್ನು ಮರೆತಿರುವುದು. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದಾಗಲೂ ಅನುರೂಪ ಅಸಫಲತೆಯನ್ನು ಕಾಣದೆ ಸಫಲತೆಯನ್ನು ಕಂಡಿರುವುದು . ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಎದ್ದು ಕಕಾಣುತ್ತದೆ ಅದೆಂದರೆ ಅನುರೂಪದಂತಹ compromise ಚಿತ್ರವೂ ‘ಕಲಾತ್ಮಕ’ ಚಿತ್ರದಂತೆಯೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಇರುವುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮೊದಲೇ ತಿಳಿಸಿರುವಂತೆ ಸಿನೆಮಾ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯುತ ಮಾಧ್ಯಮ. ಅದು ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ತಲುಪುವಂತಹುದು . ಇದು ಶೈಕ್ಷಿಣಕವಾಗಿ (educative) ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಬೇಕು. ಅಂದರೆ ಯಾವ ವರ್ಗವನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಬೇಕೋ ಆ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರ ಎಷ್ತರಮಟ್ಟಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅತೀ ಬುದ್ದಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಡಿಲವಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಾಗೆಂದಾಕ್ಷಣ ಈಗಿರುವ ಯಾವ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನೂ ತ್ಯಾಗಮಾಡದೆ ಜನಗಳಿಗೆ ತಲುಪುವ ಹಾಗೆ (communicate) ಚಿತ್ರವನ್ನು ತರುವ ನಿಜವಾದ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸಿದರೆ ಲಂಕೇಶರು ತುಳಿದಿರುವ ಹಾದಿ ಸುಗುಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯಿಂದೊಂದು ರೀತಿಯ ಬುದ್ದಿ ಜೀವಿಗಳೇ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ (centralize) ಆಗಿರುವ ಚಿತ್ರಗಳು ವಿಕೇಂದ್ರಕರಣವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಆಲೋಚಿಸಲು ಹಚ್ಚಬೇಕು. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಾಧಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಈಗ ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ಹೇಳುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಲಂಕೇಶ್ ಅವರು ಈ ರೀತಿಯ ತೊಳಲಾಟದಿಂದ (conflict) ಅನುರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಸಾಹಸವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಧಾನ ಕೊಡುವಂಥದ್ದು , ಭರವಸೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸುವಂಥದ್ದು ಆಗಿದೆ.
ನಾವಾಗಲೇ ಮಾನವ ಜನಾಂಗದ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು ನಾನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ರಾಜ-ಮಹಾರಾಜರ ಚರಿತ್ರೆ ಕಾರಣ- ಕದನ-ಫಲಿತಾಂಶವನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರೆದ ಚರಿತ್ರೆ, ಡಾರ್ವಿನ್ನಿನ ವಿಕಾಸವಾದವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಬರೆದ ಚರಿತ್ರೆ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ವಾದವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಚರಿತ್ರೆ ಇತ್ಯಾದಿ. ಅಲ್ಲದೆ ಇವುಗಳ ಒಳಪದರಗಳಿಂದ ಮೂಡಿಬಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ, ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಜನಾಂಗೀಯ, ವರ್ಣನೀತಿಯಿಂದ ರಚಿತವಾದ ಚರಿತ್ರೆಗಳನ್ನ ನಾವು ಕಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ನಮ್ಮ ಬಹುಪಾಲು ಚರಿತ್ರೆಗಳು ಲಿಖಿತ ಆಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿವೆ. ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು ಮೂರು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಚರಿತ್ರೆ ಮಾತ್ರ ದಕ್ಕಿದೆ. ಮನುಷ್ಯ ಬರವಣಿಗೆ ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದು ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ; ಆದರೆ ಅವನು ಸುಮಾರು ೭ ಮಿಲಿಯ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬದುಕುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬರವಣಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಈಚಿನದೆಂದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕಿರುವ ಅನೇಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯನ್ನೂ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ . ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ ರಚನೆ ಕೇವಲ ಪಾರ್ಶ್ವಿಕವಾದದ್ದು.
ಯಾಲಿ ಹಾಕಿದ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಕಂಡುಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಮಾನವ ಜನಾಂಗದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಸರ್ವಸಿದ್ದತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಪಾಪುವಾ ನ್ಯುಗಿನಿಯಾಗೆ ಬಂದ. ಆ ದ್ವೀಪದೇಶ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಬಿಳಿಯರ ವಸಾಹತುವಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಪಡೆಯುವ ಸಿದ್ದತೆ ನಡೆಸಿತ್ತು. ಅಷ್ಟು ಹೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ಯಾಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ನಾಯಕನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ್ದ.
ಯಾವಾಗ ಮನುಷ್ಯ ಬೇಸಾಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನೋ ಆಗಿನಿಂದ ಆತನ ಬದುಕು ಬದಲಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಬೇಸಾಯ ಯೋಗ್ಯ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬೇಸಾಯಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡ. ತಳ ಊರಿ ಬದುಕಲಾರಂಭಿಸಿದ . ಈ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದ ಅನೇಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿತು. ಮನುಷ್ಯನ ಬಹುಪಾಲು ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಜನ್ಯ ಎಂದು ಜೇರ್ಡ್ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರಮುಖ ಖಾಯಿಲೆಗಳಾದ ಸಿಡುಬು,ಇನ್ಫುಎನ್ಜ , ಟಿಬಿ, ಮಲೇರಿಯ,ಪ್ಲೇಗ್, ದಡಾರ, ಕಾಲರಾ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಖಾಯಿಲೆಗಳು ಮನುಷ್ಯನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾತ್ರವನ್ನೇ ವಹಿಸಿವೆ. ಎರಡನೇ ವಿಶ್ವ ಸಮರದ ತನಕ ಜನರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಸತ್ತದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಮಾರ್ಕ್ ರೋಗಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾದವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಜಾಸ್ತಿ. ಹಿಂದಿನ ಅನೇಕ ಯುದ್ದಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದವರು ಸೈನಿಕರಲ್ಲ. ಸೈನ್ಕರು ಹೊತ್ತು ತಂದ ಖಾಯಿಲೆಯ. ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು ಮೊದಲು ಅಮೆರಿಕಾವನ್ನು ಗೆದ್ದಾಗ ಸ್ತಳೀಯ ಅಮೇರಿಕನ್ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಸತ್ತಿದ್ದು ಈ ಫಿರಂಗಿಯವರ ಖಾಯಿಲೆಯಿಂದ. ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲೂ ಇದೇ ರೀತಿಯಾಯಿತು. ತಲೆತಲಾಂತರದಿಂದ ಬಂದ ಖಾಯಿಲೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವ ದೇಹಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದ ಇತರರಿಗೆ ಇವರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಳುವಳಿಕೊಟ್ಟರು. ಅಲಾಸ್ಕಾದ ಒಂದು ಇಡೀ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಇದರಿಂದ ನಿರ್ನಾಮವಾಯಿತಂತೆ.
ಮೂರು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಮುಡುಪಾಗಿಡಬೇಕಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸುತ್ತಿ ವಿವಿಧ ಜನಾಂಗಗಳ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ವಿವಿಧಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಅಂತರಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಪುರಾವೆ ಸಮೇತ ಮುಂದಿಟ್ಟ. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಅನೇಕ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ಜೇರ್ಡ್ ಡೈಮಂಡ್ ಈಗ ಅಮೆರಿಕಾದ ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭೂಗೊಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಬಂದ ಪ್ರುಮುಖ ಬಹುಮಾನವೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತವಾದ ಪುಲ್ತ್ಜರ್ ಅವಾರ್ಡ್. ಈತನ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ ಎಂದರೆ ದಿ ಥರ್ಡ್ ಚಿಂಪಾಂಜಿ(೨೦೦೪). ಇದಕ್ಕೆ ಮೆಕಾರ್ಥರ್ ಬಹುಮಾನ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಈತ ಅತ್ಯಂತ ಕಳಕಳಿಯಿಂದ ರೇಸಿಸ್ಟ್ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನೂ ಕೇಂದ್ರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ . ಚರಿತ್ರೆಗ್ ಒಂದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಿರುವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ.
ಫುಕೋ ಬರುವುದಿಲ್ಲವಂತೆ, ಅವರಿಗೆ ಏಡ್ಸ್ ಸಂಬಂಧಿ ರೋಗ ತಗುಲಿದೆ ಅಂಬಾ ಸುದ್ದಿ, ಇದಾದ ಕೇವಲ ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಅವರು ತೀರಿಕೊಂಡರೆಂಬ ಸುದ್ದಿ ತಲುಪಿತು. ಕೊನೆಗೂ ನಮಗೇ ಅವರನ್ನು ನೋಡುವ, ಕೇಳುವ ಭಾಗ್ಯ ಸಿಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಈ ಮಿಶೆಲ್ ಫುಕೋ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರೆಳೆದದ್ದು ೨೫ ಜೂನ್ ೧೯೮೪. ಒಂದು ಸಾಹಿತ್ಯಕೃತಿ ಎಂದರೆ ಅದು ತನ್ನೊಳಗೆ ಅರ್ಥವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಪುಸ್ತಕವಲ್ಲ. ಅದು ಶುದ್ಧವಾದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಮುಗ್ದವಾಗಿ ಹುದುಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರಪಂಚವಲ್ಲ. ಅದೊಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ನೈಜಕ್ರಿಯೆ. ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ, ತಪ್ಪಾಗಿ ಓದುತ್ತೇವೆ ಅಥವಾ ಓದುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಆ ಕ್ರಿಯೆಯ ಭಾಗ. ಯಾವ ಪಠ್ಯವೂ ಅ-ರ್ರಾಜಕೀಯವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ ತೋರಿಸಿದವನು ಫುಕೋ . ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಘಟಿಸುವ ಒಂದು ಅನುಭವ. ಮನುಷ್ಯನ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವ ಕ್ರಿಯೆ. ಆದರೆ ಈ ಭಾಷೆಯನ್ನೂ ನಾವು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡೆ ಇಲ್ಲ. ‘ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನೂ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಅಸ್ವಸ್ತನೆ. ನೂರಕ್ಕೆ ನೂರರಷ್ಟು ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಯತ್ನವೇ ಹುಚ್ಚುತನದ್ದು ಎಂದು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಮೇರು ಕೃತಿ ‘ಡಿ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆ ಮ್ಯಾಡ್ನೆಸ್ಸ್’ (೧೯೬೧)ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾನೆ . ಇದು ‘ಜಾಣಹುಚ್ಚಾ’ಜಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಿರುವದು ಕಲೆಯಲ್ಲಿ. ಭಾಷೆ ಅ -ಕಾರಣ ಬಡಬಡಿಕೆ ಎಂದು ತಿಳಿದರೆ ಅದು ಸಕಾರಣವಾಗಿದ್ದರೆ – ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಭಾಷೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತೇವೆ.
ಚರಿತ್ರೆಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನ ಪಾತ್ರವೇನು ಎಮ್ಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಫುಕೋ ಹಾಕಿಕೊಂಡ. ಮಾಮೂಲಿ ‘ಚರಿತ್ರೆ’ಯಾ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡಿದವು. ಮೊದಲನೆಯದು ಕಾಲಕ್ರಮನಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿ ಘಟನೆಗಳ ಸರಮಾಲೆ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸುವುದು. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಸಂಬಧವನ್ನು ಕಾಣದಿರುವುದು. ಈ ಚರಿತ್ರೆಕಾರನು ಅಸಂಬದ್ಧ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಸುಸಂಬದ್ದ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ ಕಾರ್ಯಕಾರಣೀ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತ್ತಾನೆ. ಅದು ಯಾವ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲ್ಪಡಬೇಕೆಂದು ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂದರೆ ನಿರಂತರತೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಪರಿಪಾಟಲಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ.
ಫುಕೋ ಪ್ರಕಾರ ಎಲ್ಲಾ ಅಧಿಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಅಧಿಕಾರ, ಜ್ಞಾನ ಮಾತು ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಸಂವಾದದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುತ್ತವೆ. ಅದು ರಾಜಕೀಯ, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ , ಸಾಮಾಜಿಕ, ಲೈಂಗಿಕ (ಮದುವೆ, ಮನೆ, ಯಜಮಾನ ಇತ್ಯಾದಿ) ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಇಂಥ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲೇ. ದಮನಕ್ಕೊಳಗಾದವರು ದಮನಿಸುವವರಿಗೆ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತಿರುಗೇಟು ಕೊಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ದೇವನೂರರ ಒಡಲಾಳ, ಶೈಶೂಕ ವರ್ಗದ ಎತ್ತಪ್ಪನ ಅಧಿಕಾರ/ ಬಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಭುತ್ವದ ಪೋಲಿಸ್ ಬಲ ಎರಡೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗವಾದರೂ ಕಡೆಗೆ ಅವೆರಡನ್ನೂ ಎದುರಿಸಿ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಕೈಕೊಡುವು ರೀತಿ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರ/ಬಲವನ್ನು ಮಾಡುವ ರೀತಿ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ. ಅಂತೆಯೇ ಕುಸುಮಬಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಾರೆ ಸಿದ್ದ ಮಾವ ತನ್ನನ್ನು ಥಳಿಸಿ ದಂಡ ಹಾಕಿವರಿಂದಲೇ ದಂಡ ವಸೂಲಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮ ಒಂದು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವ್ಯಂಗ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮ. ಹೀಗೆ ದಮನಿತರ ಅಧಿಕಾರ ಧಿಕ್ಕಾರ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ.
೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಬುದ್ದಿಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟವನು ಕ್ಲಾಡ್ ಲೆವಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್. ಹೋದ ವರ್ಷ ತನ್ನ ನೂರನೇ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಆಚರಸಿಕೊಂಡ. ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನ ಚಿಂತಕರು ಇವನ ನೂರನೇ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ವಿಜ್ರುಂಭಣೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಿದರು. ಫ್ರಾನ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಇಡೀ ವರ್ಷವನ್ನು ಆತನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ವರ್ಷವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ೧೯೮ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಅವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಸಿದರು . ಕೇವಲ ಆರು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಇಪ್ಪತ್ತು ಸಾವಿರ ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾದವು. ಫ್ರಾನ್ಸಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪ್ರಕಾಶನ ಇನ್ನು ಬದುಕಿರುವ ವಿದ್ವಾಂಸನೊಬ್ಬನ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಮೊದಲ ಕೃತಿಯಿದು. ಹೀಗೆ ಈತನು ಬದುಕಿರುವಾಗಲೇ ದಂತಕತೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಬೌದ್ದಧರ್ಮದ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟಿರುವ ಈತ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೋರಾ ಮತ್ತು ಅಜಂತಾ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ೧೯೫೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದನು . ಇವನು ಬೌದ್ದಧರ್ಮದ ಕಲೆಯ ಕುರಿತು ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ .
ಈ ಏಜಂಟರು ಇವನನ್ನು ಬಂಧಿಸಲು ಆಲೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಲಂಗರು ತೆಗೆದು ಹೊರಡಲು ಸಿದ್ದವಿದ್ದ ಅಮೆರಿಕಾದ ಹಡಗೊಂದನ್ನು ಏರಿಕೊಂಡ. ಆ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಖೈದಿಗಳು, ಯುದ್ದಖೈದಿಗಳು ಮತ್ತ್ತು ಕೊಲೆಗಡುಕರು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದರು. ಇವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಹಡಗಿನ ತಳದಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿಂದ ಕಿರಣವೂ ಇಲ್ಲದ ಗಬ್ಬುನಾತವುಳ್ಳ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಅನಾಮಧೇಯನಾಗಿ ಉಳಿದು ಅಮೆರಿಕೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದ. ಅಲ್ಲಿ ಇವನನ್ನು ದೇಶಭ್ರಷ್ಟರಿಗಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಮಾಡಲು ಹಚ್ಚಿದರು. ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ದದ ನಂತರ ಇವನಿಗೆ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಾಯಭಾರಿಯ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಹಚ್ಚಿದರು. ೧೯೪೮ರಲ್ಲಿ ಈತನನ್ನು ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈತ ‘ಭಾಂದವ್ಯದ ಮೂಲ ರಚನೆಗಳು’ (The Elementary Structures of Kinship ) ಎಂಬ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರ ಕೃತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದನು. ಇದನ್ನು ಆ ಕಾಲದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಚಿಂತಕಿಯಾದ ಸೈಮನ್ ದಿ ಬೋವಾ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ , ಆಚೆಗಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಎಂದು ಸಾರಿದಳು. ಇದರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಈತ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬುದ್ದಜೀವಿಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. ಇವನಿಗಾಗಿಯೇ ‘Comparative Religion of Non-Literate Peoples‘ ಎಂಬ ಪೀಠವನ್ನು ಸ್ತಾಪಿಸಿ ಇವನನ್ನು ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಲೆವಿ ಸ್ತ್ರಾಸನು ಸೃಷ್ಟಿಪುರಣದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾ ಎನ್ನುವುದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಭಾಷೆ, ಇದು ಭೂತ, ವರ್ತಮಾನ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯತ್ ಕಾಲಗಳು ಸಂಮ್ಮಿಲನಗೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಆಲೋಚನಾಕ್ರಮ. ಇದು ಸಂಗೀತದಂತೆ ಕಾಲಾತೀತವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ” ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದನು. ಸೃಷ್ಟಿಪುರಾಣಗಳೆಲ್ಲವೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾದಂತೆ ಕಂಡರೂ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟ. ಸೃಷ್ಟಿಪುರಾಣದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯವೆಂದರೆ ಸಮಾಜವನ್ನು ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಆ ವ್ಯವಸ್ತೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದು. ಈ ಸೃಷ್ಟಿಪುರಾಣಗಳು ಕಾಲದಿಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಹಳೆಯ ಆಲೋಚನಾಕ್ರಮ ಬಿಟ್ಟು ಹೊಸ ಆಲೋಚನಾಕ್ರಮ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆ ಅಚಲವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವನು ತನ್ನ “ಮಿಥ್” ಎಂಬ ಹೊತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಸೃಷ್ಟಿಪುರಾಣವು ವೈರುಧ್ಯದ ಆಲೋಚನಕ್ರಮದಿಂದ ಹೊರಟು ಆ ವೈರುಧ್ಯವನ್ನು ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಡೆಗೆ ದುಡಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟ. ಅಲ್ಲದೆ ಸೃಸ್ತಿಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಧಿಕೃತವಾದ ಪಠ್ಎಂಬುದಿಲ್ಲ. ಇವು ಪಾಠಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ ಅವತಾರವೆತ್ತುತ್ತಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟ.Mythologiques I – IV(1965)
ಲೆವಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ ತನ್ನ ಬದುಕಿನ ನೂರೊಂದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ೩೫ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ. ಇವನ ಬರಹಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪಠ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದರ ಮೇಲೂ ಆಗಿದೆ. ತೊದರೋವ್ ಬರೆದ ‘’, (೧೯೨೪) ಇದಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಉದಾಹರಣೆ. ಲೆವಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ ಮೌಖಿಕ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಲಿಖಿತ ಪರಂಪರೆಗೆ ಇದ್ದ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿದು ಹಾಕಿದನು. ೧೯೯೦ ರ ದಶಕ ನಂತರ ಬರುತ್ತಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನದ ಹಿಂದೆ ಲೆವಿ ಸ್ಟ್ರಾಸ್ ಅಚ್ಚಳಿಯದೆ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ಇವನ ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾ ವಿಧಾನವನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಅನೇಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ‘ತೌಲನಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ.
ನೂರಕ್ಕೆ ತೊಂಬತ್ತು ಭಾಗ ಔಷದಿ ಸಸ್ಯಗಳು ನಮ್ಮ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳು ವಾಸಿಸುವ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುವಂತವು. ಆದರೆ ಅಧುನಿಕ ಬದುಕಿನ ದಾಪುಗಾಲಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಬಹುಪಾಲು ಕಾಡುಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಕಾಡಿನ ಮೂಲ ಜ್ಞಾನವಿರುವುದು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ. ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇವರು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತ , ತಮಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ಖಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ವಾಸಿಮಾಡಲು ಈ ಕಾಡಿನ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ೧೦೦ ಎಕರೆಯಷ್ಟು ಅರಣ್ಯ ನಾಶವಾಗುತ್ತಿದೆ . ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಸಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಶೇ .೧೦ ನಿರ್ನಾಮವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರನ್ನು ಕಾಡಿನಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹಾಕುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗಿದ್ದ ಜಾನಪದ ವೈದ್ಯ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಜ್ಞಾನಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವವರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ‘ದೇವರಗುಡ್ಡರು’ (ಶಮಣರು). ಆದರೆ ಇವರು ಕಾಡನ್ನೇ ಪ್ರವೇಶಿಸದಂತೆ ತಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಶಮಣರು ತಮ್ಮ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ .
ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪರಿಸರ ಇವನ ಕನಸಿಗೆ ಗುರಿಮೂಡಿಸಿತು. ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯ ಪ್ರೊ.ಶುಲ್ಫ್ಸ್ ಎಂಬ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ. ಇವನಿಗೆ ಹೊಸ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನೇ ತೆರೆದು ತೋರಿಸಿದರು. ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಅಮಜಾನ್ ಮಳೆಯ ಕಾಡು. ಅದರ ಪರ್ಯಾವರಣ, ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳು ಅವರ ಬದುಕು, ಅವರು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು, ಕೋಕಾ ಮತ್ತು ಕೊಕೈನ್ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಷಿಕೊದ ಅಣಬೆ ಸುತ್ತ ನಡೆಸುವ ಕ್ರಿಯಾವಿಧಿಗಳು, ಮಾದಕ ದ್ರವ್ಯಗಳು ಇವುಗಳಲೆಲ್ಲದರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು. ಔಷಧಿಗೆ ಬಳಸುವ ಸುಮಾರು ೨೦೦೦ ಸಸ್ಯವರ್ಗಗಳನ್ನು ತೋರಿಸದರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ೧೪ ವರ್ಷ ಅಮಜಾನ್ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ (೧೯೫೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ) ಕಳೆದಿದ್ದರು. ಇದನೆಲ್ಲ ನೋಡಿ ಪ್ಲಾಟ್ಕಿನ್ಗೆ ಆಕಾಶವೇ ಕೈಗೆಟುಕಿದಂತಾಯಿತು. ಇಂತಹ ಮಳೆಯ ಕಾಡುಗಳು ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ ಬಿಟ್ಟರೆ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಅಮೆಜಾನ್ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರಾ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಅಮೆಜಾನ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸುಮಾರು ೬೦ ಸಾವಿರ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ೨೫,೦೦೦ ಸಾವಿರ ಸಸ್ಯಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಎಷ್ಟೋ ಯಾರ ಕಣ್ಣಿಗೂ ಬಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೂ ಒಳಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ಕೀಟಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇ.೮೦ರಷ್ಟು ಕೀಟಗಳು ಅಮೆಜಾನ್ ಕಾಡಿನಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಅಲೆಕ್ಷ್ಗಾನ್ದರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್, ಆಲಿವರ್ ಕ್ರಾಂವೆಲ್ ಅಲ್ಲದೆ ಇನ್ನು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಹೆಸರಿಲ್ಲದ ಜನರನ್ನು ಕೊಂದ ಮಲೇರಿಯಾ ಖಾಯಿಲೆಗೆ ಔಷಧಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಈ ಅಮೆಜಾನ್ ಕಾಡಿನಲ್ಲೇ. ಇದನ್ನು ತಲತಲಾ೦ತರದಿಂದ ಅಮೆಜಾನ್ ಕಾಡಿನ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಮಲೇರಿಯಾಕ್ಕೆ ಔಷಧಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದೇ ಸಿಂಕೋನ.
ತನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಾರ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಟ್ಕಿನ್ ಗೆ ಇದರ ಅರಿವು ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಆಯಿತು . ಆಟಗಾರರು ಯುವಕರು ಇಂದು ಜಗಿಯುವ ಚಿಕ್ಲೆಟ್ ಮತ್ತು ಚ್ಯುಯಿಂಗ್ ಗಂ ಬಂದಿದ್ದು ಸಹ ಮೆಕ್ಸಿಕನ್ ಜನರು ತಮಗೆ ಆಯಾಸವಾಗಿದ್ದಾಗ ಅಗಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಚಿಕಲ್ ಎಂಬ ಮರದ ಹಾಲಿನಿಂದ. ಈಗ ಅದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಚ್ಯುಯಿಂಗ್ ಗಮ್ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಯೇ ಶುರುವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕೋಟ್ಯಾಂತರ ಡಾಲರುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಯೂ ಆಗಿದೆ. ಹುಳುಕು ಹಲ್ಲಾದರೆ ಅಥವಾ ಹಲ್ಲುಕುಳಿಯಾದರೆ ಈ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಲ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್ ಎಂಬ ಮರದ ಹಾಲನ್ನು ಹಲ್ಲಿನ ಕುಳಿಗೆ ತುಂಬುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಈ ಹಾಲನ್ನೇ ವೈದ್ಯರುಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ವಸ್ತುವನ್ನು ಹಲ್ಲಿನ ಕುಳಿ ತುಂಬಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ . ಆದರೆ ಈ ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ವಸ್ತುವು ಆರು ತಿಂಗಳು ಅಥವಾ ಒಂದು ವರ್ಷ ಮಾತ್ರ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಲ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್ ತುಂಬಿದ ಹಲ್ಲುಕುಳಿ ತಾನಾಗಿಯೇ ಬೀಳುವುವರೆಗೂ ಅಥವಾ ಮನುಷ್ಯ ಬದುಕಿರುವವರೆಗೂ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇದರಿಂದ ಯಾವ ದಂತ ಕ್ರಿಮಿಗಳು ಮುತ್ತುವುದಿಲ್ಲ .